همان طور که زمانی یک زن و مرد با میل و رغبت و محقق شدن شرایط زندگی به دفترخانه رسمی ثبت ازدواج و طلاق جهت ثبت ازدواج خود مراجعه کرده اند ، با به بن بست رسیدن زندگی مشترک ، زوجین در نهایت باید به دفترخانه ی رسمی مراجعه کرده و صیغه ی طلاق برای آنها جاری شود ، از این رو در این مقاله به بررسی طلاق توافقی بدون زوج پرداخته شده است .
ماده ۶ قانون مدنی بیان می دارد که هر قانونی که در ایران برای مسائل شخصی نظیر ازدواج، طلاق و … حاکم باشد، برای سایر اتباع ایرانی در سایر کشورها نیز اجرا خواهد شد.
زوجین مقیم کشورهای خارجی می توانند با طرح دعوای طلاق در دادگاه محل اقامت خود، حکم طلاق را گرفته و سپس با مراجعه به مراکز اسلامی نسبت به جاری شدن صیغه طلاق اقدام نمایند و پس از آن، این حکم را به تأیید یکی از مقامات ایرانی مسئول در کشور تابعه (اعم از سفیر، سرکنسول یا حافظ منافع ایران) و وزارت امور خارجه ایران برسانند. در صورتی که این حکم به تأیید مسئولین ایرانی کشور تابعه نرسد، ارائه اسناد دال بر صدور حکم طلاق و جاری شدن صیغه طلاق به دادگاه خانواده ایران توسط زوجین یا وکیل قانونی آنها می تواند برای تنفیذ حکم طلاق اتباع ایرانی خارج از کشور کافی باشد و پس از آن، حکم طلاق می تواند در دفترخانه رسمی طلاق در ایران ثبت شود. در صورت عدم طرح ادعای مالی زوجین در هنگام طلاق، این دعوا می تواند پس از ثبت طلاق مطرح شود.
در برخی موارد زوجین پس از صدور رأی طلاق از دادگاه خارجی، برای جاری شدن صبغه طلاق به مراکز اسلامی مراجعه نمی کنند و گاهاً زن با اعطای وکالت به وکیل قانونی خود برای اخذ تنفیذ حکم طلاق، در دادخواست خود نشانی زوج را مجهول قید می نماید. در این صورت اگر در دادگاه خارجی، قاضی با توجه به قوانین طلاق در کشور جمهوری اسلامی ایران اقدام به صدور رأی نموده باشد، حکم طلاق در دادگاه خانواده ایران تنفیذ شده و صیغه طلاق می تواند جاری شده و حکم طلاق ثبت شود.
اما با توجه به ماده ۹۷۱ و ۹۷۲ قانون مدنی ، چنانچه قاضی دادگاه کشور متبوعه، حکم طلاق را با توجه به قوانین همان کشور صادر نموده باشد، دعوا در دادگاه خانواده ایران رد خواهد شد.
در مواردی که زوجه با استناد به رأی دادگاه خارجی مبنی بر عسر و حرج زوجه و بدون جاری شدن صیغه طلاق در مراکز اسلامی، درخواست صدور حکم طلاق را به دادخوادگاه خانواده در ایران ارائه می دهند. در صورتی که دادگاه خانواده ایران نیز بتواند عسر و حرج را احراز کند، رأی دادگاه خارجی به عنوان آماره مورد استفاده قرار گرفته و حکم طلاق صادر می شود و همزمان، به مسائل مالی زوجه نیز رسیدگی می شود.
اما در صورتی که عکس قضیه فوق اتفاق بیفتند، یعنی زوجین بدون مراجعه به دادگاه خارجی، به مراکز اسلامی مراجعه نموده باشند و صیغه طلاق جاری شده باشد، از آنجایی که دفاتر رسمی طلاق تنها می توانند طلاق های دارای گواهی عدم امکان سازش را ثبت کنند، اجازه ثبت طلاق در ایران به زوجین داده نمی شود.
